Komora hiperbaryczna to szczelne pomieszczenie skonstruowane na potrzeby terapii hiperbarycznej. Taka terapia polega na poddaniu pacjenta leczniczym właściwościom 100% tlenu pod dużym ciśnieniem atmosferycznym. Terapia hiperbaryczna znajduje wiele zastosowań nie tylko w medycynie.

Komora hiperbaryczna – charakterystyka

Podstawowy podział komór hiperbarycznych bierze pod uwagę ilość miejsc. Wyróżnia się więc komory jednoosobowe oraz wieloosobowe. Jednoosobowe mogą mieć różny kształt – najczęściej cylindryczny (pacjent znajduje się pozycji horyzontalnej) lub kulisty (pozycja siedząca). Zabiegi w komorze jednoosobowej wykonuje się wyłącznie u pacjentów stabilnych krążeniowo i oddechowo. Z kolei komory wieloosobowe wykorzystuje się do leczenia jednocześnie 2 lub więcej osób. Tlen wdycha się przy pomocy specjalnej maski, która szczelnie przywiera do twarzy. Wnętrze komory hiperbarycznej jest wypełnione powietrzem pod zwiększonym ciśnieniem.

Jak działa terapia hiperbaryczna?

Tlenoterapia jest nieinwazyjną i stosunkowo bezpieczną procedurą, którą przeprowadza się w specjalnym pomieszczeniu, tak zwanej komorze hiperbarycznej. Założeniem takiej terapii jest wspomaganie naturalnych mechanizmów gojenia i procesów naprawczych, dlatego ma zastosowanie przede wszystkim celem poprawy gojenia się ran oraz innych schorzeń. Terapię tlenem hiperbarycznym uznaje się za skuteczną metodę leczniczą lub wspomagającą leczenie wielu chorób dotyczących różnych układów. Jest ona najbardziej efektywną metodą dostarczania tlenu do wszystkich komórek ciała, ponieważ ciśnienie wyższe niż atmosferyczne ułatwia przenikanie tlenu przez fizjologiczne bariery tkanek. Dzięki temu może on być dostarczony tam, gdzie nie jest to możliwe w warunkach fizjologicznych i skutecznie wysyca tkanki tlenem. Korzystne działanie terapii hiperbarycznej obejmuje między innymi:

regenerację tkanek;neowaskularyzację;skurcz naczyń i zmniejszanie obrzęków;proliferację fibroblastów;hamowanie rozwoju bakterii beztlenowych;zmniejszanie stanów zapalnych;wpływ na poprawę gojenia się ran.

Połączenie klasycznej terapii z leczeniem w komorze hiperbarycznej umożliwia pacjentowi sprawniejszy powrót do zdrowia i życiowej aktywności. Dodatkowo znacznie obniża koszty ponoszone z tytułu wielokrotnego powtarzania rutynowych procedur medycznych. Niestety, obecnie hiperbaria tlenowa stanowi jedynie uzupełnienie klasycznego leczenia. Nie można jej stosować jako metodę z wyboru.

Wskazania do hiperbarii tlenowej

Głównymi wskazaniami do terapii hiperbarycznej są:

choroba dekompresyjna;zatorowość powietrzna;zatrucie tlenkiem węgla;zator naczyń siatkówki;owrzodzenia, odleżyny i oparzenia, głównie oparzenia termiczne;martwicze zakażenia tkanek miękkich;nagła głuchota idiopatyczna lub utrata słuchu po urazie akustycznym;zakażenia ran pourazowych;ropnie;martwica kikuta po amputacji;zespół stopy cukrzycowej;urazy wielonarządowe.

Wyżej wymieniono jedynie najpowszechniejsze przyczyny korzystania z komory hiperbarycznej. Takich wskazań jest dużo więcej, a decyzję o leczeniu podejmuje lekarz.

Przeciwwskazania do hiperbarii tlenowej

Głównymi przeciwwskazaniami do takiego leczenia tlenem są:

ostre infekcje górnych dróg oddechowych;ciąża;padaczka;klaustrofobia;przebyte operacje płuc lub kości skroniowej;gorączka;rozedma płuc.

Przed wykonaniem zabiegu przeprowadza się z pacjentem szczegółowy wywiad mający ujawnić ewentualne przeciwwskazania. Należy pamiętać, że każdy zabieg może wiązać się ze skutkami ubocznymi, tak samo jest więc i w przypadku korzystania z komory hiperbarycznej. Działania niepożądane spotyka się rzadko, a wiążą się one z zatruciem tlenem. Do wczesnych objawów zatrucia tlenem zalicza się: uczucie podrażnienia krtani i tchawicy, obrzęk błony śluzowej nosa, okresowy ból krtani. Mogą pojawić się dopiero drugiego dnia.

Bibliografia

1. Włodarczyk J., Karakuła P., Mathews J., Włodarczyk M., Tlenoterapia hiperbaryczna w zespole stopy cukrzycowej – co nowego?, Rany, 1/2020.
2. Mackiewicz B., Rezmerska L., Skuteczność hiperbarii tlenowej w leczeniu ran przewlekłych, Wojskowy Szpital Polowy w Bydgoszczy.
3. Narożny W., Siebert J., Możliwości i ograniczenia stosowania tlenu hiperbarycznego w medycynie, Forum Medycyny Rodzinnej, 1/2007.
4. Paprocki J., Gackowska M., Pawłowska M., Woźniak A., Aktualne zastosowanie hiperbarii tlenowej, Medycyna Rodzinna, 4/2016.
5. Szymańska B., Kawecki M., Knefel G., Kliniczne aspekty hiperbarii tlenowej, Wiadomości Lekarskie, 1/2006.