Urządzenia - komory hiperbaryczne

Komory hiperbaryczne

Należy mieć świadomość, że wraz ze wzrostem ciśnienia terapeutycznego oraz stężenia tlenu, rośnie ilość rozpuszczonego tlenu we krwi (dostarczonego do komórek ciała) a co za tym idzie skuteczność terapii hiperbarycznej Dlatego przy doborze sprzętu poza cechami użytkowymi (komfort) i technologicznymi (konstrukcja) oraz bezpieczeństwem należy się kierować dwoma kluczowymi parametrami: stężeniem tlenu oraz ciśnieniem pracy (operacyjnym) danej komory.

Aby zrozumieć dlaczego jest to ważne zachęcamy do zapoznania się z podstawami fizycznymi i fizjologicznymi terapii hiperbarycznej, które opisaliśmy tutaj.

Z fizjologii, fizyki gazów oraz badań doświadczalnych wynika, że ilość rozpuszczonego tlenu we krwi jest proporcjonalna do ciśnienia parcjalnego tlenu, które zależy od stężenia ( % ) tlenu oraz ciśnienia panującego w komorze - im mamy wyższe ciśnienie w komorze i wyższe stężenie tlenu tym wyższe uzyskujemy ciśnienie parcjalne tlenu.  

  • w komorach z ciśnieniem do 1,5 ATA - maksymalne ciśnienie parcjalne tlenu wynosi 1,41 ATA jest ono 7 razy wyższe niż w warunkach normobarycznych (poza komorą) czyli tyle razy więcej tlenu jesteśmy w stanie dostarczyć do komórek ciała,
  • w komorach z ciśnieniem do 3,0 ATA - maksymalne ciśnienie parcjalne tlenu wynosi 2,97 ATA jest ono ponad 14 razy wyższe niż w warunkach normalnych, a więc jesteśmy w stanie dostarczyć ponad 14 razy więcej tlenu do komórek ciała. Dodatkowo przy ciśnieniu powyżej 2,8 ATA uzyskujemy 100% wysycenie tlenem hemoglobiny.

Literatura:

 "The Oxygen Revolution, Third Edition: Hyperbaric Oxygen Therapy (HBOT)”,  Paul G. Harch M.D., Virginia McCullough, „Hyperbaric Oxygen Therapy: The Ultimate Beginner's Guide to Understanding the Hyperbaric Chamber (Hyperbaric Medicine, HBOT)”, Brad Durant; „Hyperbaric Oxygen Therapy”,  Richard A. Neubauer, Dpm Morton Walker; „ZARYS MEDYCYNY HIPERBARYCZNEJ”, pod redakcją prof. dr hab. n. med. Dr h. c. Aleksandra Sieronia i innych; 

DEFINICJE

Komora hiperbaryczna  to specjalnego przeznaczenia zbiornik ciśnieniowy umożliwiający kontrolowanie środowiska wewnątrz, w którym przebywa pacjent.

W komorach mogą być kontrolowane parametry / wielości fizyczne:

  • Ciśnienie całkowite            (P)
  • % tlenu                               (fO2)
  • Ciśnienie parcjalne tlenu (pO2)
  • Wilgotność                         (rel H)
  • Temperatura                          (T)

Jasne jest, że sam zbiornik ciśnieniowy nie może pełnić żadnej funkcji tym bardziej terapeutycznej. Mówiąc o komorze hiperbarycznej należałby opisywać ją jako system komory hiperbarycznej składającej się z takich elementów jak:

  1. Zbiornik ciśnieniowy (komora hiperbaryczna);
  2. System sterowania parametrami komory;
  3. System wytwarzania i dystrybucji  medycznego sprężonego powietrza;
  4. System zasilania w tlen medyczny (przechowywanie, sterowanie, dystrybucja);
  5. System zasilania w mieszanki oddechowe (opcjonalnie, głównie w komorach dekompresyjnych);
  6. Armatura.

A więc komora hiperbaryczny jest skomplikowanym systemem, który wymaga odpowiednio wykwalifikowanego personelu w celu zapewnienia bezpiecznej i skutecznej pracy. Każda osoba obsługująca komorę nazywana jest operatorem komory hiperbarycznej.

Ponieważ operator komory hiperbarycznej - każdego urządzenia, które generuje warunki inne niż normalne (naturalne) -  odpowiedzialny jest za prawidłowe przeprowadzenie zabiegu, działanie komory hiperbarycznej oraz bezpieczeństw. Osoba taka powinna posiadać wiedzę minimum w zakresie: podstaw fizjologii, fizyki gazów, pneumatyki, mechaniki i elektroniki, podstaw teorii dekompresji oraz technologi hiperbarycznej oraz szczegółową wiedzę związaną z budową i obsługą danej komory hiperbarycznej.

Ten zakres wiedzy powinien zapewnić producent dostarczający komorę hiperbaryczną do ośrodka (należy zwrócić uwagę na zakres szkolenia oraz kwalifikacje i doświadczenie osoby szkolącej). Wytyczne zawarte są m. in. w  Europejskim Kodeksie Dobrej Praktyki w Terapii Tlenem Hiperbarycznym, jest to dokument, który stanowi wytyczne dla regulacji i standardów w medycynie hiperbarycznej na terenie Europy.

APARATURA:
W obecnej chwili do terapii hiperbarycznej wykorzystywane są dwa rodzaje komór:
- komory jednoosobowe (monoplace)
- komory wieloosobowe (multiplace)

KOMORY JEDNOOSOBOWE
Komory jednoosobowe składają się z cylindra oraz systemów sterowania i dostarczania gazów. W tej komorze może podczas terapii przebywać jeden pacjent zazwyczaj w pozycji leżącej. Komora zbudowana jest z przezroczystego cylindra, przez który pacjent znajduje się pod stałą obserwacją personelu medycznego oraz zmniejsza poczucie lęku (klaustrofobii) i umożliwia korzystanie z urządzeń multimedialnych takich jak oglądanie zewnętrznego ekranu telewizyjnego. Komora może być wypełniana tlenem, którym pacjent oddycha podczas terapii lub powietrzem, w tym przypadku pacjent oddycha tlenem za pomocą systemu oddechowego B.I.B.S.

Komora hiperbaryczna jednoosobowa

Rys. Komora jednoosobowa OXYLIFE I firmy OXYHELP źródło: oficjalny dystrybutor w Polsce EnPol sp. z o. o.

Źródło: WWW.ENPOL-LTD.PL

                                                               \\

Źródło: EnPol sp. z o. o., WWW.ENPOL-LTD.PL

 

Komory jednoosobowe mogą być wyposażone w system dystrybucji gazów (BIBS) umożliwiający oddychanie pacjenta czystym tlenem za pośrednictwem maski, a komora w tym przypadku jest wypełniona sprężonym powietrzem.

 

SOLO full

Rys. Medyczna komora hiperbaryczna jednoosobowa SOLO o ciśnieniu 3.0 ATA w 22 Wojskowym Szpitalu Uzdrowiskowo - Rehabilitacyjnym, źródło: Oficjalny dystrybutor w Polsce EnPol sp. z o. o. - WWW.ENPOL-LTD.PL

Komora hiperbaryczna SOLO

Rys. Komora hiperbaryczna SOLO firmy BaroxHBO o ciśnieniu 3 ATA w Krajmed Centrum Nowoczesnej Laryngologii w Warszawie

Źródło: WWW.ENPOL-LTD.PL

Komora hiperbaryczna Barox

Źródło: WWW.ENPOL-LTD.PL

 

Źródło: WWW.ENPOL-LTD.PL

 

KOMORY WIELOSOBOWE
Komory wieloosobowe zbudowane są z dwóch przedziałów – komory dekompresyjnej i komory głównej. Komora dekompresyjna stanowi pomieszczenie przejściowe między środowiskiem a wnętrzem komory głównej. W komorze głównej przeprowadzana jest terapia.

Komora hiperbaryczna Baroxhbo OMEGA

Rys. Komora wieloosobowa OMEGA o ciśnieniu 10 bar (100 msw) firmy BaroxHBO  w Wojskowym Instytucie Medycznym

Źródło: WWW.ENPOL-LTD.PL

Zazwyczaj pacjenci siedzą na specjalnych fotelach wbudowanych w komorę i oddychają czystym tlenem za pomocą masek lub specjalnych kapturów oddechowych. W komorze wielomiejscowej jednocześnie może być poddanych terapii od 2 do nawet 16 pacjentów.
 

Komora hiperbaryczna OMEGA

Rys. Wnętrze komory wieloosobowej OMEGA firmy BaroxHBO

Źródło: WWW.ENPOL-LTD.PL

 

                                                             

Źródło: Oficjalny przedstawiciel w Polsce firma EnPol Sp. z o. o.

WWW.ENPOL-LTD.PL

 

Komory typu multiplace umożliwiają wjechanie chorego na wózku inwalidzkim lub noszach. Podczas terapii w tego typu komorach wraz z pacjentami może przebywać asystent medyczny. Większa powierzchnia oraz uczestnictwo personelu medycznego podczas terapii zmniejsza poczucie lęku i korzystnie wpływa na pacjentów. Możle są do wykonania precedury ratujące życie oraz wprowadzenie odpowiedniej aparatury.

 

 

 

Łagodne komory hiperbaryczne OXYLIFE C 1,5 ATA dla dwóch, czterech lub sześciu pacjentów. Wyróżniającą cechą tej komory są małe wymagania infrastruktury oraz dystrybucji gazów medycznych.

oxyhelp 2 Oxylife C

Rys. Komora hiperbaryczna 4-osobowa OXYLIFE C firmy OXYHELP

Źródło: WWW.ENPOL-LTD.PL

 

 

Źródło: WWW.ENPOL-LTD.PL

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Komory wszystkich typów muszą być wyposażane w systemy komunikacji z pacjentami, systemy bezpieczeństwa. Dodatkowo mogą być wyposażone w systemy multimedialne takie jak telewizja czy radio o odpowiedniej konstrukcji.

Podczas terapii pacjenci mogą być podłączeni do systemów monitorujących parametry życiowe, respiratorów i pomp infuzyjnych.

Szczegółowe informacje dotyczące wymagań stawianych urządzeniom, personelowi, protokołom badań, systemom bezpieczeństwa i prowadzonej dokumentacji zamieszczone są w „Europejskim Kodeksie Dobrej Praktyki w Terapii Tlenem Hiperbarycznym” opracowanym przez grupę roboczą „SAFETY” programu COST B14 przetłumaczoną i opublikowaną w Polsce w Krajowym Ośrodku Medycyny Hiperbarycznej, Międzywydziałowym Instytucie Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni i Akademii Medycznej w Gdańsku.

Więcej o komorach hiperbarycznych mogą Państwo dowiedzieć się na stronach producentów np. Baroxhbo, Oxyhelp oraz autoryzowanych przedstawicieli np. WWW.ENPOL-LTD.PL

O autorach:

Paweł Kowalewski - inżynier biocybernetyki i inżynierii biomedycznej, Politechnika Warszawska, Certyfikowany technik hiperbaryczny przez europejskie towarzystwa medycyny hiperbarycznej (EBAss oraz ECHM), wieloletni praktyk związany z technologią i medycyną hiperbaryczną, neurologią oraz techniką fizjoterapeutyczną. Fizjolog pasjonata oraz psukiwacz wiedzy sprawdzonej.

Marcin Walichnowski - inżynier elektroniki medycznej Politechnika Warszawska, zawodowo związany z elektroniką medyczną, urządzeniami do diagnostyki neurologicznej, MRI, fMRI i urządzeniami do badań klinicznych.

Bibliografia:

  1. „ZARYS MEDYCYNY HIPERBARYCZNEJ”, pod redakcją prof. dr hab. n. med. Dr h. c. Aleksandra Sieronia i innych; 

  2. Europejskie Towarzystwo Medycyny Hiperbarycznej, http://www.eubs.org/

  3.  ODDZIAŁ KLINICZNY MEDYCYNY HIPERBARYCZNEJ Wojskowego Instytutu Medycznego, https://wim.mil.pl/

  4. Centrum Medyczne KRAJMED, https://krajmed.pl

  5. "Aktualne wskazania i możliwości zastosowania hiperbarycznej terapii tlenowej", Kawecki M., Knefel G., Szymańska B., Nowak M., Sieroń A.

  6. "Podstawy hiperbarycznej terapii tlenowej", Knefel G. i wsp.

  7. "Możliwości i ograniczenia stosowania tlenu hiperbarycznego w medycynie", Narożny W, Siebert J.: Możliwości i ograniczenia stosowania 

  8.  Polskie Towarzystwo Medycyny i Techniki Hiperbarycznej http://www.ptmith.net.pl.

  9. "Kliniczne aspekty hiperbarii tlenowej", Szymańska B., Kawecki M., Knefel G:  

  10. The Oxygen Revolution, Third Edition: Hyperbaric Oxygen Therapy (HBOT)”,  Paul G. Harch M.D., Virginia McCullough  „Hyperbaric Oxygen Therapy: The Ultimate Beginner's Guide to Understanding the Hyperbaric Chamber (Hyperbaric Medicine, HBOT)”, Brad Durant